6502 sayili kanunda yer alan diğer talepler nedir?
6502 Sayılı Kanun'daki Diğer Talepler Nelerdir?
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un temelde mal ve hizmet alım satımında tüketiciyi korumaya yönelik pek çok hükmü var. Ancak sıkça gündeme gelen iade, ayıplı mal gibi konuların dışında da önemli talepler ve haklar mevcut. Deneyimlerime göre, bu diğer talepleri üç ana başlık altında özetleyebiliriz:
- Cayma Hakkı ve Mesafeli Sözleşmeler
İnternetten, telefonla veya kapıdan satış gibi mesafeli satışlarda 14 günlük cayma hakkı en bilinenlerden. Ancak bu hak, her zaman geçerli değil. Bazı ürünlerde (örneğin kişiye özel üretilen veya çabuk bozulan ürünler, damga bandı açılmış yazılım/ses/görüntü kayıtları, gazete, dergi gibi süreli yayınlar) cayma hakkı kullanılamaz. Kanun, bu istisnaları net bir şekilde sıralar. Bu noktada dikkat etmen gereken, satıcının cayma hakkı konusunda seni bilgilendirme yükümlülüğüdür. Eğer bu bilgilendirme yapılmazsa, cayma hakkını kullanma süresi bir yıl kadar uzayabilir. Bir örnek verecek olursak, bir online mağazadan aldığın bir kıyafeti 14 gün içinde iade edebilirsin. Ama aynı mağazadan özel tasarım bir elbise sipariş ettiysen ve bu elbise sana özel üretildiyse, genellikle cayma hakkını kullanamazsın. Sipariş vermeden önce ürünün cayma hakkı kapsamına girip girmediğini kontrol etmen önemli.
- Ayıplı Mal ve Hizmetlerdeki Ek Haklar
Ayıplı mal veya hizmet durumunda tüketicinin genel olarak dört seçeneği var: bedel iadesi, ayıp oranında bedel indirimi, ücretsiz onarım veya sözleşmeden dönme (malın iadesi ile birlikte bedel iadesi). Ancak deneyimlerime göre, özellikle bazı durumlarda ek talepler gündeme gelebilir. Örneğin, malın ayıplı olması satıcının ağır kusurundan veya eylemlerinden kaynaklanıyorsa, tüketici bundan doğan zararlarını da isteyebilir. Bu, sadece malın bedeliyle sınırlı kalmayıp, onarım sırasında başka bir yerden kiraladığın bir ürünün masrafı gibi dolaylı zararları da kapsayabilir. Bir diğer nokta ise hizmette meydana gelen ayıplardır. Bir tadilat hizmeti aldın ve yapılan işin kalitesi düşük çıktıysa, sadece ödediğin paranın iadesini değil, o işin düzeltilmesi için başka bir ustaya ödeyeceğin ek masrafı da talep etme hakkın olabilir. Önemli olan, ayıbın niteliğini ve sana yaşattığı ek mağduriyeti net bir şekilde ortaya koyabilmektir.
- Garanti Süresi ve Satış Sonrası Hizmetler
Kanun, belirli bir mal için üretici veya ithalatçı tarafından verilen garanti belgesi ile satıcının sorumluluğunu ayırır. Garanti süresi, malın teslim tarihinden itibaren başlar ve genellikle en az iki yıldır. Bu garanti süresi içinde ortaya çıkan ayıplar, garanti kapsamına girer. Ancak özellikle dayanıklı tüketim mallarında satış sonrası hizmet zorunluluğu da önemli bir konu. Bu, üretici veya ithalatçının belirli bir süre (genellikle 10 yıl) yedek parça bulundurma ve servis ağı sağlama yükümlülüğünü ifade eder. Diyelim ki 5 yıl önce bir buzdolabı aldın ve garanti süresi bitti. Eğer bu buzdolabının üreticisi veya ithalatçısı satış sonrası hizmet yükümlülüğünü yerine getirmiyorsa (yedek parça temin edemiyor veya servis sağlayamıyorsa), sen bu durumdan kaynaklanan ek masraflarını ve mağduriyetini üretici veya ithalatçıdan talep edebilirsin. Bu yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini öğrenmek için ürünün kullanma kılavuzunu veya üreticinin web sitesini kontrol etmen faydalı olacaktır.