Araştırmanın yöntem kısmı nasıl yazılır?
Araştırmanın Yöntem Kısmı: Sahne Arkası
Yöntem kısmı, araştırmanın iskeleti gibidir. Okuyucuya "Ben bu sonuca nasıl ulaştım?" sorusunun cevabını verirsin. Burası, senin araştırma mutfağının tarifi. Ne kadar net ve anlaşılır olursa, okuyucunun sana olan güveni o kadar artar.
- Araştırma Tasarımı: Pusulanın Kendisi
Burada ne tür bir yolda ilerlediğini belirtirsin. Bu, bir keşif yolculuğu mu, bir sebep-sonuç ilişkisini anlamaya çalışma mı, yoksa mevcut bir durumu derinlemesine analiz etme mi?
* Nitel Araştırma: Eğer derinlemesine anlamak, yorumlamak, bireylerin deneyimlerini keşfetmek istiyorsan, bu senin yolun. Örneğin, bir ürünün kullanıcı deneyimini anlamak için 10-15 kişiyle derinlemesine mülakat yapabilirsin. Bu mülakatlar genellikle 45-60 dakika sürer ve ses kaydı alınır. Sonrasında bu kayıtlar transkribe edilir ve tematik analizle ana temalar çıkarılır.
* Nicel Araştırma: Sayılarla, istatistiklerle konuşmak, genelleme yapmak istiyorsan burası senin alanın. Örneğin, bir eğitim programının etkinliğini ölçmek için 100 öğrenciye ön-test ve son-test uygulayabilirsin. Ya da bir anketle 500 kişiye ulaşıp, belirli bir konudaki tutumlarını ölçebilirsin. Bu anketler genellikle 5'li Likert ölçeği gibi puanlama sistemleri içerir ve elde edilen veriler SPSS, R gibi yazılımlarla analiz edilir.
* Karma Yöntem: Hem derinlemesine anlama hem de genelleme yapmak istersen, ikisini birleştirebilirsin. Örneğin, önce 500 kişiye anket yapıp genel eğilimleri belirler, sonra bu eğilimleri daha iyi anlamak için 10-12 kişiyle derinlemesine mülakat yaparsın. Bu bir çeşit "hem resme bak hem de fırça darbelerini incele" gibi.
Pratik İpucu: Araştırma tasarımını seçerken, araştırma soruna en uygun olanı belirle. "Neden bu tasarımı seçtin?" sorusunun net bir cevabın olmalı.- Veri Toplama Yöntemleri: Malzemelerin Kaynağı
Araştırmanın ham maddesi olan veriyi nasıl elde ettiğini anlatırsın.
* Anket: En yaygın yöntemlerden biri. Kimlere, nasıl ulaştığını (online, yüz yüze), anketin içeriğini (demografik bilgiler, ölçekler, açık uçlu sorular) detaylandır. Anketin geçerlilik ve güvenirliğini sağlamak için pilot çalışma yaptıysan bunu da belirt. Örneğin, "Anket çalışmamız Google Forms aracılığıyla 3 hafta boyunca 250 üniversite öğrencisine çevrimiçi olarak dağıtılmıştır. Anket, 15 sorudan oluşmakta olup, 5'li Likert ölçeği kullanılarak öğrencilerin dijital öğrenme platformlarına yönelik tutumları ölçülmüştür."
* Mülakat: Yüz yüze, telefonla veya çevrimiçi olabilir. Kimlerle, ne kadar süreyle, hangi sorularla görüştüğünü belirt. Yapılandırılmış (hazır sorular), yarı-yapılandırılmış (ana hatlar var ama esnek) veya yapılandırılmamış (doğaçlama) mülakat türlerinden hangisini kullandığını yaz. Örneğin, "Öğretmenlerle yapılan yarı-yapılandırılmış mülakatlar, her biri ortalama 50 dakika sürmüş olup, ders materyallerinin dijital entegrasyonu üzerine odaklanmıştır. Mülakatlar, katılımcıların izniyle kaydedilmiştir."
* Gözlem: Belirli bir davranışı veya durumu yerinde izleyerek veri toplama. Gözlemi nasıl yaptığını (katılımcı, katılımcı olmayan), ne kadar süreyle, hangi kriterlere göre gözlem yaptığını detaylandır. Örneğin, "Sınıf içi öğrenci etkileşimleri, 10 farklı ders saatinde, bir gözlemci tarafından 30 dakikalık periyotlar halinde kaydedilmiştir. Gözlem formu, öğrenci-öğrenci ve öğrenci-öğretmen etkileşim sıklığını ve türünü ölçmek üzere geliştirilmiştir."
* Belge Analizi: Mevcut belgelerden (raporlar, makaleler, günlükler vb.) veri toplama. Hangi belgeleri incelediğini, hangi kriterlere göre analiz ettiğini belirt.
Pratik İpucu: Kullandığın her veri toplama aracının (anket formu, mülakat rehberi vb.) ekler kısmında yer aldığından emin ol. Bu, çalışmanın şeffaflığını artırır.- Örneklem ve Katılımcılar: Kimler Bu Hikayenin Kahramanları?
Araştırmaya kimlerin dahil olduğunu, nasıl seçildiğini ve örneklemin büyüklüğünü belirtirsin.
* Örneklem Türü:
* Olasılıklı Örnekleme: Her bireyin evrenden seçilme şansı eşitse bu türü kullanırsın (basit rastgele, tabakalı rastgele, küme örneklemesi vb.). Örneğin, "Üniversite öğrencilerinden oluşan evrenden, basit rastgele örnekleme yöntemiyle 700 öğrenci seçilmiştir."
* Olasılıksız Örnekleme: Seçim şansı eşit değilse bu türü kullanırsın (kolayda örnekleme, amaçlı örnekleme, kartopu örnekleme vb.). Örneğin, "Bu araştırmada, kolayda örnekleme yöntemiyle ulaşılabilen 150 lisans öğrencisiyle çalışılmıştır." veya "Araştırmamızda, dijital araçları aktif kullanan öğretmenleri belirlemek amacıyla amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmış ve toplam 30 öğretmenle görüşülmüştür."
* Örneklem Büyüklüğü: Örnekleminin neden o büyüklükte olduğunu, istatistiksel gücü veya genellenebilirliği düşünerek açıkladıysan belirt. Örneğin, "Yapılan güç analizleri sonucunda, %95 güven düzeyinde ve %5 hata payıyla anlamlı sonuçlar elde etmek için minimum 400 katılımcıya ulaşılması gerektiği belirlenmiştir."
* Katılımcı Özellikleri: Yaş, cinsiyet, eğitim durumu, meslek gibi demografik bilgileri verirsin. Bu, okuyucunun örneklemi daha iyi anlamasını sağlar.
Pratik İpucu: Örneklem büyüklüğün makul olmalı. Çok küçük bir örneklem genelleme yapmana engel olurken, aşırı büyük bir örneklem gereksiz zaman ve kaynak kaybına yol açabilir.- Veri Analizi: Hammaddenin İşlenmesi
Topladığın ham veriyi nasıl işlediğini, hangi istatistiksel yöntemleri kullandığını anlatırsın.
* Nicel Veri Analizi:
* Betimsel İstatistikler: Ortalama, medyan, standart sapma, frekans gibi tanımlayıcı verileri nasıl hesapladığını belirt.
* Çıkarımsal İstatistikler: T-testi, ANOVA, korelasyon, regresyon gibi analizleri hangi amaçla kullandığını yaz. Örneğin, "Katılımcıların demografik özelliklerini belirlemek için frekans ve yüzde analizleri yapılmıştır. Eğitim programının başarısı üzerindeki etkisini ölçmek için bağımsız gruplar t-testi kullanılmıştır."
* Yazılım: Hangi istatistiksel analiz yazılımını kullandığını belirt (SPSS, R, Python vb.).
* Nitel Veri Analizi:
* Tematik Analiz: Veri setindeki ana temaları ve kalıpları nasıl belirlediğini açıkla. Kodlama süreci, kategorizasyon ve temaların nasıl oluşturulduğunu anlat.
* İçerik Analizi: Metinlerdeki kelimelerin, cümlelerin veya kavramların belirli kategorilere göre sıklığını ve anlamını analiz etme yöntemi.
* Yazılım: NVivo, MAXQDA gibi nitel veri analiz yazılımları kullanıldıysa belirt.
Pratik İpucu: Analiz yöntemlerini açıklarken, her bir yöntemin hangi araştırma sorusuna veya hipoteze cevap verdiğini net bir şekilde bağla. Bu, okuyucunun mantıksal akışı takip etmesini kolaylaştırır.