Örtenlik nasıl bulunur?

Örtenlik Nasıl Bulunur?

Örtenlik, bir finansal varlığın veya bir şirketin değerinin, onu finanse eden borç miktarına göre ne kadar güvende olduğunu gösteren kritik bir metriktir. Basitçe söylemek gerekirse, bir şirketin borcunu ödeyebilme kapasitesini anlamamıza yardımcı olur. Bu, özellikle kredi vermek isteyenler, yatırımcılar veya şirketin finansal sağlığını merak eden herkes için hayati önem taşır.

Örtenliği anlamak için genellikle iki ana yaklaşıma odaklanırız: Borç/Öz Sermaye Oranı ve Faiz Karşılama Oranı. Bu oranlar, farklı açılardan şirketin borçluluk durumunu ve bu borçları karşılama gücünü ortaya koyar.

Borç/Öz Sermaye Oranı: Şirketin Finansal Yapısının Aynası

Borç/Öz Sermaye Oranı, bir şirketin toplam borcunun, hissedarlara ait olan öz sermayeye bölünmesiyle hesaplanır. Bu oran, şirketin finansmanında borcun mu yoksa öz sermayenin mi daha baskın olduğunu gösterir. Deneyimlerime göre, bu oranın 1.0'ın altında olması genellikle daha sağlıklı bir finansal yapıya işaret eder. Yani, şirketin her 1 TL'lik borcu için en az 1 TL'lik öz sermayesi olması beklenir.

Nasıl Hesaplanır?

• Toplam Borçlar: Şirketin bilançosundaki kısa vadeli ve uzun vadeli borçlarının toplamı. (Örnek: Banka kredileri, tahviller, ticari borçlar).
• Öz Sermaye: Şirketin ödenmiş sermayesi, yedek akçeleri ve geçmiş yıllar karları gibi hissedarlara ait olan kısımdır.

Örnek: Bir şirketin 500.000 TL toplam borcu ve 1.000.000 TL öz sermayesi varsa, Borç/Öz Sermaye Oranı 0.5 (500.000 / 1.000.000) olur. Bu, şirketin borçlarının öz sermayesinin yarısı kadar olduğunu ve finansal yapısının görece güçlü olduğunu gösterir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler: Sektörden sektöre bu oran değişebilir. Örneğin, sermaye yoğun sanayi sektörlerinde bu oran daha yüksek olabilirken, teknoloji veya hizmet sektörlerinde daha düşük olması beklenir. Bu nedenle, şirketi kendi sektöründeki benzerleriyle karşılaştırmak önemlidir.

Faiz Karşılama Oranı: Borç Ödeme Kapasitesinin Can Damarı

Faiz Karşılama Oranı (FCO), bir şirketin faaliyet karının, faiz giderlerini ne kadar karşılayabildiğini gösterir. Bu oran, şirketin borç faizlerini ödemekte ne kadar rahat olduğunu anlamak için kullanılır. Deneyimlerime göre, bu oranın 2.0'nin üzerinde olması, şirketin faiz ödemelerini rahatlıkla karşılayabildiğini gösterir. Hatta 3.0 ve üzeri oranlar oldukça güçlü bir göstergedir.

Nasıl Hesaplanır?

• Faiz ve Vergi Öncesi Kar (FVÖK): Şirketin gelir tablosunda yer alan, faiz ve vergiler düşülmeden önceki karıdır.
• Faiz Giderleri: Şirketin finansal borçları için ödediği faizlerin toplamıdır.

Örnek: Bir şirketin FVÖK'ü 200.000 TL ve faiz giderleri 50.000 TL ise, FCO 4 (200.000 / 50.000) olur. Bu, şirketin faiz giderlerinin 4 katı kadar kar elde ettiğini ve borç faizlerini ödeme konusunda oldukça rahat olduğunu gösterir.

Neden Önemlidir? Düşük veya negatif bir FCO, şirketin faiz giderlerini bile karşılamakta zorlandığını ve potansiyel olarak temerrüde düşme riskinin yüksek olduğunu gösterir. Özellikle ekonomik daralma dönemlerinde bu oran daha da önem kazanır.

Pratik İpuçları ve Öneriler

Örtenliği anlamak için sadece bu iki orana bakmak yeterli değildir. Ancak bu oranlar, başlangıç için harika birer göstergedir. İşte sana birkaç pratik öneri:

• Trend Analizi Yap: Bu oranları sadece tek bir döneme ait değil, son 3-5 yıla ait finansal tablolardan hesaplayarak şirketin finansal sağlığının zaman içindeki değişimini gör. Oranların sürekli iyileşmesi olumlu bir işarettir.
• Sektör Ortalamaasını Öğren: Şirketin bulunduğu sektördeki ortalama Borç/Öz Sermaye ve Faiz Karşılama oranlarını araştır. Bu, şirketin sektördeki konumunu daha iyi anlamana yardımcı olur. Örneğin, bir bankanın Borç/Öz Sermaye oranının bir perakende şirketinden daha yüksek olması normaldir.
• Faizlerin Yapısını Anla: Şirketin borçlarının ne kadarının sabit faizli, ne kadarının değişken faizli olduğunu bilmek önemlidir. Faiz oranlarının artması durumunda değişken faizli borçlar şirketi daha fazla etkileyebilir.
• Nakit Akışını Göz Ardı Etme: Karlılık ne kadar yüksek olursa olsun, şirketin nakit akışının güçlü olması borçları ödemek için esastır. Nakit akış tablolarını da incelemek, örtülü riskleri ortaya çıkarabilir.

Unutma, finansal analiz bir bütündür. Bu oranlar sana birer ışık tutar, ancak şirketin tüm finansal resmini görmek için farklı açılardan bakmak gerekir.