Özel ismin önüne The gelir mi?
Özel İsimlerin Önüne "The" Gelir mi? Gelirse Ne Zaman?
Bu konuya direkt dalalım çünkü dil öğrenirken en çok kafa karıştıran noktalardan biri bu. Özel isimlerin önüne "the" gelir mi, gelmez mi? Deneyimlerime göre, bu sorunun cevabı evet ve hayır arasında gidiyor. Yani bazı durumlarda geliyor, bazılarında ise kesinlikle gelmiyor. Önemli olan hangi durumlarda geldiğini ve neden geldiğini anlamak.
Temel kural şudur: Genellikle özel isimlerin önüne "the" gelmez. Çünkü özel isimler zaten kendi başlarına belirli bir şeyi veya kişiyi ifade ederler. Mesela, "John" dediğinde kimden bahsettiğin bellidir. "The John" dediğinde bu garip kaçar. Ancak, İngilizce'nin kendine has bazı kuralları ve istisnaları var ki, işte tam da bu noktada "the" devreye girebiliyor.
- Coğrafi İsimler ve "The"
Bu, en çok "the" kullanılan alanlardan biri. Birçok coğrafi ismin önüne "the" gelir. Neden? Çünkü bu isimler tekil bir yer adı olmaktan çok, bir grubu, bir zinciri veya bir türü ifade eder.
- Dağ Zincirleri: Tek bir dağdan bahsetmiyoruz, bir dizi dağdan bahsediyoruz. Bu yüzden "the Alps" (Alpler), "the Himalayas" (Himalayalar), "the Rockies" (Kayalık Dağları) deriz. Tek bir dağ ismi (Mount Everest gibi) önüne "the" almaz.
- Okyanuslar ve Denizler: "The Atlantic Ocean" (Atlantik Okyanusu), "the Pacific Ocean" (Pasifik Okyanusu), "the Mediterranean Sea" (Akdeniz). Bunlar da belirli, tekil coğrafi varlıklardır ve önüne "the" alırlar.
- Nehirler: "The Nile" (Nil Nehri), "the Amazon" (Amazon Nehri), "the Thames" (Thames Nehri). Nehir isimleri de önüne "the" alır.
- Bazı Ülkeler: Burası biraz daha karmaşık. Genellikle ülke isimlerinin önüne "the" gelmez. Ama bazı durumlarda gelir:
- Eğer ülke ismi çoğulsa: "the Netherlands" (Hollanda - kelime olarak çoğul), "the Philippines" (Filipinler).
- Eğer ülke ismi bir cumhuriyet, krallık, devlet gibi bir yönetim biçimini içeriyorsa: "the United States of America" (Amerika Birleşik Devletleri), "the United Kingdom" (Birleşik Krallık), "the Republic of Ireland" (İrlanda Cumhuriyeti).
- Tek başına "America" veya "Britain" dediğinde "the" kullanmazsın. Ama "the USA" veya "the UK" dediğinde "the" gelir.
- Çöl İsimleri: "The Sahara Desert" (Sahra Çölü), "the Gobi Desert" (Gobi Çölü).
Pratik İpucu: Bir coğrafi isim hakkında emin olamıyorsan, o ismin tekil bir yer adı mı (örneğin bir şehir veya tek bir dağ) yoksa bir grup veya sistem mi (dağ zinciri, nehir) olduğunu düşün. Genellikle grup veya sistem olanların önüne "the" gelir.
- Kurum, Organizasyon ve Medya İsimleri
Bu alanda da "the" kullanımı oldukça yaygındır. Yine temel mantık, bu isimlerin tek bir varlığı değil, bir yapıyı, bir kuruluşu temsil etmesidir.
- Gazeteler ve Dergiler: "The New York Times", "The Guardian", "The Economist". Bu isimlerin önüne "the" gelir. Eğer gazetenin adını kullanırken "Times" dersek, "The Times" olur. Sadece "New York" dersek "the" olmaz.
- Bazı Şirketler/Organizasyonlar: Bazı büyük uluslararası organizasyonlar veya şirketler isimlerinin başına "the" alabilir. Örneğin, "the United Nations" (Birleşmiş Milletler). Ancak bu genel bir kural değil. Apple, Google gibi şirketlerin önüne "the" gelmez.
- Müzik Grupları: Eğer grubun adında "the" varsa kullanılır. "The Beatles", "The Rolling Stones". Ama "ABBA" veya "Queen" gibi grupların önünde "the" olmaz.
Pratik İpucu: Bir gazete veya dergi ismini okuyorsan veya duyuyorsan, büyük ihtimalle önünde "the" vardır. Bir organizasyon adı için emin değilsen, o organizasyonun resmi adını kontrol etmek en doğrusudur.
- Tarihi Dönemler, Olaylar ve Eserler
Tarihi dönemler ve belirli, bilinen olaylar da "the" ile kullanılır.
- Tarihi Dönemler: "the Middle Ages" (Orta Çağ), "the Renaissance" (Rönesans), "the Industrial Revolution" (Sanayi Devrimi).
- Belirli Tarihi Olaylar: "the World War I" (Birinci Dünya Savaşı), "the French Revolution" (Fransız Devrimi).
- Eser İsimleri (Kitap, Film, Sanat Eseri): "The Lord of the Rings" (Yüzüklerin Efendisi), "The Mona Lisa" (Mona Lisa), "The Starry Night" (Yıldızlı Gece). Eğer eserin adı zaten "The" ile başlıyorsa, ek bir "the" kullanılmaz.
Pratik İpucu: Bir olayın veya dönemin adı genel bir kavramdan çok, belirli bir tarihi olayı veya dönemi ifade ediyorsa, önüne "the" gelme ihtimali yüksektir.
- İnsan İsimleri ve Aile Soyadları
Burada kural oldukça nettir: İnsan isimlerinin önüne "the" gelmez. "John", "Mary", "Ahmet" gibi isimler için "the" kullanmak yanlıştır. Ancak, aile soyadlarının çoğul halleri bir aileden bahsederken kullanılabilir.
- "The Smiths" demek, Smith ailesinin tamamından bahsettiğiniz anlamına gelir. Yani "Mr. and Mrs. Smith" yerine "The Smiths" diyebilirsiniz.
- Ancak, tek bir kişiden bahsederken "The John" veya "The Smith" demek, o kişiyi bir tür olarak kullanmadığınız sürece (ki bu çok nadirdir ve özel bir vurgu gerektirir) yanlıştır.
Pratik İpucu: Bir kişiden bahsederken asla "the" kullanma. Bir aileden topluca bahsetmek istiyorsan, soyadının çoğul halini kullanabilirsin.
Son Olarak
Dil öğrenirken en önemli şeylerden biri sabırlı olmak ve pratik yapmaktır. Bu kuralları bir kere öğrenmek hemen ezberlemene yardımcı olmaz. Bol bol okuyarak, dinleyerek bu kullanımlara aşina olacaksın. Başlangıçta hata yapmaktan çekinme. Zamanla, hangi özel isimlerin "the" alıp almadığını içgüdüsel olarak hissetmeye başlayacaksın. Unutma, dil yaşayan bir şeydir ve istisnalar her zaman olacaktır.