Ürenin tamamı neden atılmaz?

Neden Ürünün Tamamını Kullanmalısınız?

Merhabalar! Sofralarımıza gelen, mutfaklarımızda pişen pek çok gıdanın aslında ne kadarını ziyan ettiğimizi hiç düşündünüz mü? Gelin, bu konuya biraz daha yakından bakalım. Deneyimlerime göre, çoğu zaman gözümüzü korkutan ya da ne yapacağımızı bilemediğimiz kısımlar aslında sandığımızdan çok daha değerli besinlerle dolu.

Sebzelerin Sapları, Yaprakları ve Kabukları: Gizli Kahramanlar

Brokoli sapı mı? Haşlayıp geçiyorsun, değil mi? Yanılıyorsun! Brokoli sapları, çiçek kısımları kadar olmasa da C vitamini ve lif açısından oldukça zengindir. Hatta bazı araştırmalar, sap kısmının antioksidan içeriğinin daha yüksek olabileceğini gösteriyor. Mesela, brokoliyi doğradığınızda sapını da soyup küçük küpler halinde doğrayabilir, yemeğinize veya çorbanıza ekleyebilirsiniz. Ya da biraz rendeleyip köftelerinize katmayı deneyin. Farkı anlamayacaksınız bile!

Peki ya havuç kabukları? Çoğumuz onları tıraşlar, atarız. Oysa ki havuç kabuğunun hemen altındaki katman, beta-karoten başta olmak üzere vitamin ve mineraller açısından en yoğun bölgedir. Kabukları iyice yıkayıp küçük bir bıçakla hafifçe kazıyarak temizleyebilir, hatta lezzetli olması için kabuklarıyla birlikte fırında kızartabilirsiniz. Havuçları daha tatlı ve yoğun bir lezzetle pişirmiş olursunuz.

Maydanoz sapları da aynı şekilde çöpe gidenlerden. Oysa ki maydanoz sapları, yaprakları kadar olmasa da demir ve kalsiyum içerir. Salatalarınıza, çorbalarınıza veya sebze sularınıza ekleyerek bu değerli besinlerden faydalanabilirsiniz. Hatta ince ince kıyıp omletlerinize de katabilirsiniz.

Şöyle düşünün, 1 kg havuçtan kabuklarını kazıyarak ortalama 100-150 gram civarında bir kısım atmış oluyorsunuz. Bu da kabaca %10-15'lik bir kayıp demek. Bu kaybı engellemek, hem daha fazla besin almak hem de daha bilinçli tüketici olmak anlamına geliyor.

Meyve ve Sebze Sapları: Çorba Yapımının Vazgeçilmezleri

Pazardan aldığınız taze otlar, ıspanak, pazı gibi yeşilliklerin sapları genellikle atılır. Ama bu saplar, özellikle mineraller ve lifler açısından oldukça değerlidir. Bu sapları ayırıp biriktirebilir ve özellikle sebze çorbaları veya tavuk suyu yapımında kullanabilirsiniz. Tıpkı defne yaprağı gibi, çorbanıza derinlik ve lezzet katarlar. Sadece yıkayıp küçük parçalara ayırmanız yeterli. Sebze suyuna bir miktar patates kabuğu, havuç kabuğu, brokoli sapı, karnabahar sapı ve maydanoz sapı eklediğinizde elde edeceğiniz lezzet ve besin değeri bambaşka olacaktır.

Deneyimlerime göre, birçok insan bu kısımların lezzetini küçümsüyor ama doğru kullanıldığında ortaya inanılmaz sonuçlar çıkabiliyor. Örneğin, bir demet maydanozun saplarını ve pazı saplarını biriktirip, bir adet kuru soğanın dış kabuklarıyla birlikte 1-1.5 litre suda kaynattığınızda, elde edeceğiniz sebze suyu birçok yemeğinizin lezzetini katlayacaktır.

Ekmek ve Meyve Kabukları: Sıradışı Kullanım Alanları

Bayatlayan ekmekleri atmak yerine, galeta unu yaparak veya kruton hazırlayarak değerlendirebilirsiniz. Bu, hem israfı önler hem de yemeklerinize lezzet katar. Hatta bazı yörelerde bayat ekmekten yapılan çorbalar, gerçekten muhteşem lezzetlere sahip.

Portakal, mandalina gibi narenciye kabukları da öyle. Çoğumuz onları direkt çöpe atarız. Oysa ki bu kabukları iyice yıkayıp kuruttuktan sonra rendeleyebilir ve tatlılarınızda, keklerinizde, kurabiyelerinizde kullanabilirsiniz. Hatta bunları kaynatıp suyunu şekerle karıştırarak portakal suyu konsantresi veya limon aroması yapabilirsiniz. C vitamini deposudur ve harika bir aroma verir.

Muz kabukları bile yenilebilir! Özellikle organik muzların kabukları iyice yıkandıktan sonra püre haline getirilip keklere veya smoothie'lere eklenebilir. Muz kabukları da lif ve potasyum açısından zengindir. Biraz araştırma yaptığınızda, muz kabuğundan reçel yapıldığını bile görebilirsiniz!

Şöyle bir istatistik vereyim: Dünya genelinde gıda israfının yaklaşık %30'u, doğrudan bireylerin evlerinde gerçekleşiyor. Bu oran, sadece küçük değişikliklerle bile ciddi şekilde azaltılabilir. Ürünlerin tamamını değerlendirmek, hem cüzdanınıza hem de gezegenimize yapacağınız en büyük iyiliklerden biri.

Pratik İpuçları ve Öneriler

• Biriktirme Kutusu: Mutfakta, sebze ve meyve artıklarını atmak yerine, buzdolabınızda veya derin dondurucunuzda ayrı bir kutuda biriktirin. Sebze suları, çorbalar veya kompost için harika bir kaynak oluştururlar.
• Araştırma Yapın: Herhangi bir sebze veya meyvenin kullanmadığınız kısmı hakkında kısa bir araştırma yapın. İnternette o kadar çok yaratıcı tarif ve kullanım önerisi var ki, şaşıracaksınız.
• Lezzeti Keşfedin: Başlangıçta farklı gelebilir ama denemekten çekinmeyin. Belki de daha önce tatmadığınız harika lezzetleri kaçırıyorsunuzdur.
• Küçük Adımlarla Başlayın: Hemen her şeyi kullanmaya başlamak zorunda değilsiniz. Önce sadece havuç kabuklarını veya brokoli saplarını kullanmayı deneyin. Zamanla bu alışkanlıklarınız genişleyecektir.

Unutmayın, her bir parça değerlidir. Ürünlerin tamamını kullanarak hem daha sağlıklı beslenebilir hem de gereksiz israfın önüne geçebilirsiniz.